Van detentie naar potentie

CurrentWerkt bestaat 2,5 jaar en hielp al ruim 200 ex-gedetineerden aan werk. Het geheim van dit uitzendbureau: op één na hebben alle medewerkers zelf ook wat tijd van hun leven in de cel doorgebracht.

Vandaag zijn ze met zijn zevenen. Ibrahim (18), die voor het laatst is, Hilal (42), de oprichter, Danny (37), al bijna net zo lang zijn compagnon, en Dishairo (36), Hassan (50), Simon (47) en Lisa (25). De overeenkomst tussen de zeven: iedereen, op Danny na, heeft vastgezeten. De mooiste overeenkomst: iedereen is daarna een nieuw leven begonnen. We zijn in een loods in Rotterdam-Hoogvliet. Er hoort een kantoortje bij, een kleine ontvangstruimte, en wat auto’s. In de loods staan verschillende werktafels. Op een ervan liggen ingepakte schroeven, op de andere stapels bamboe. Véél bamboe. ‘Dat komt, zegt Hassan, doordat we een grote klus krijgen. 50.000 plantenrekken! Een tuincentrum heeft hiervoor een opdracht gegeven.’

Eerst wennen
Wie uit de gevangenis komt of vanuit de ZBBI (open kamp) met een enkelband mag werken, wordt bij CurrentWerkt eerst opgevangen op hun basis. Lisa, medewerker sinds maart dit jaar, legt uit waarom. ‘We hebben drie pijlers bij CurrentWerkt: aanpakken (werken dus), motiveren en coachen. Een geintje hier, een klap op de schouder daar. We begrijpen elkaar. Om de mensen die net uit de gevangenis komen een beetje te laten landen, werken ze eerst hier. Ze doen eenvoudig werk. Het gaat niet om de inhoud maar om het wennen aan een werkritme en nadenken over wat ze echt willen. Dat de begeleiding gedaan wordt door ervaringsdeskundigen, helpt daarbij zeer. Na die eerste paar weken krijgen ze een uitzendbaan. We vinden voor bijna iedereen werk.’ Hilal: ‘Het werk kan van alles zijn. In de bouw, als huisschilder of magazijnmedewerker, in de isolatie, de zonnepanelen of bij een dakdekkersbedrijf. We zijn een commercieel bureau, dus we pakken aan. Niet denken maar doen! We werken samen met verschillende PI’s (Penitentiaire Inrichtingen). Vooral met die in Rotterdam loopt de samenwerking gesmeerd. Gelukkig lukt het tot nu toe altijd mensen onder te brengen. Na 2,5 jaar beginnen de bedrijven ons te kennen. Dat helpt ook. In het begin was dat wel anders. Ik heb héél veel weerstand moeten overwinnen.’ Het idee voor het uitzendbureau kreeg Hilal toen hij in het open kamp Ter Peel zat. Daar werkte ik voor een schoonmaakbedrijf. Ik deed de logistiek en de planning en zag hoeveel werk er was in de schoonmaak. ’s Avonds kwam ik terug in de gevangenis en zag die jongens zonder werk. Toen was het 1 + 1 = 2 en is het balletje gaan rollen. Terwijl ik nog in Ter Peel zat ben ik die jongens gaan promoten. Dat was pittig. Hé pikkie, wat denk je wel, die houding was er. Het scheelde dat ik altijd ondernemer ben geweest. Ik wist de weerstand tegen ex-gedetineerden te overwinnen. Daarna moet je leveren. Dat lukte ook goed. Ook al omdat ik vrij snel na de start van CurrentWerkt Danny ontmoette. Die had altijd in het uitzendwerk gezeten. Tot corona kwam hadden we werk zát. Nu is het iets moeilijker, maar lukt het toch ook nog steeds. We gaan uitbreiden. In Rotterdam verhuizen we naar een 10 keer zo groot pand, landelijk komen er meer locaties bij.’ Wat helpt is dat hij goed kan kletsen. Lang had Hilal een horecaonderneming. Ook Lisa is een uitstekende prater. Zij was secretaresse. Dat werk wilde ze eigenlijk na haar detentie weer gaan doen. Lisa: ‘Toen ik na 16 maanden detentie in Duitsland naar Nederland was gekomen om de laatste maanden van mijn straf uit te zitten, vroeg ik me af hoe ik de draad weer op kon pakken. Je hebt toch een gat in je cv. Ik sprak erover met mijn vader. Een paar weken later kwam hij met een artikeltje uit de krant over CurrentWerkt. Ik las het en stopte het weg, want had al ander werk gevonden, bij een baas waar ik met mijn enkelband terechtkon. Maar toen kwam corona en ging het werk niet door. Ik dacht weer aan het artikel uit de krant, belde met CurrentWerkt en mocht mijn cv mailen. Ze hadden misschien wel plek op kantoor. Daarna ging het snel. De dag erna kon ik beginnen.’ ‘Dat is nu ruim drie maanden geleden. En vanaf dag 1 heb ik het enorm naar mijn zin! Ik werd heel warm ontvangen. Het maakt niks uit dat ik de enige vrouw ben. De sfeer is open en de jongens zijn geweldig! Ibrahim bijvoorbeeld komt elke dag vragen of hij een tosti voor me moet maken. Dat we met ons werk mensen helpen aan werk te komen is het mooiste van deze baan. Werk is heel belangrijk, want het geeft perspectief, inkomen, en structuur aan je leven. Werk helpt recidive voorkomen. Zonder werk is terugkeren naar de maatschappij heel moeilijk. Veel van de jongens – CurrenWerkt werkt nu nog alleen met mannen maar dat gaat veranderen – zouden er anders alleen voor staan.’ De deur gaat open. Dishairo steekt zijn hoofd om de hoek. ‘We gaan vis halen’, zegt hij. ‘Willen jullie ook wat?’ ‘Dat bedoel ik’, zegt Lisa.

In je uppie is het lastig
Een baan vinden als ex-gedetineerde is een klus op zich. ‘In je uppie is het heel lastig’, zegt Lisa. ‘Stel je voor dat je je baas moet uitleggen dat er een casemanager uit de gevangenis langskomt, of dat je een enkelband hebt? Of simpelweg je cv moet toelichten terwijl er een gat van 7 jaar is? Dan is het fijner als je baas het al weet. Alle opdrachtgevers van CurrentWerkt weten dat de uitzendkrachten ex-gedetineerden zijn. Sommigen vinden dat juist geweldig. Ze willen graag mensen verder helpen. Natuurlijk moet je soms ook juist alles uit de kast halen om mensen te overtuigen. Dan zeggen ze: ’Ja, tuurlijk verdient iedereen een tweede kans. Maar onze werknemers komen wel bij mensen thuis.’ Op zo’n moment gooi ik er dan wel eens in dat ik zelf ook een ex-gedetineerde ben. Laatst had ik bijvoorbeeld een mevrouw aan de telefoon die zei dat ze moeite had met ex-gedetineerden. Toen vroeg ik: ‘Ervaart u dit gesprek als prettig?’ Ja, zei ze. Toen vertelde ik dat ik zelf ook vast heb gezeten. Het was even stil. Nu staat ze open voor samenwerking. Zo gaat het vaker. Als je met mensen praat en het uitlegt draaien ze vaak bij.’ Typisch voor CurrentWerkt is dat de uitzendkrachten ook tijdens het werk nog begeleid worden. ‘We houden constant contact’, zegt Lisa. ‘En we gaan langs. Vorige week was ik bijvoorbeeld bij een scheepsinterieurbouwer. Die man wil echt mensen helpen. Hij zei letterlijk dat hij mensen een tweede kans wil geven. Zulke werkgevers bestaan dus!’ CurrentWerkt wil ze allemaal in de armen sluiten. Niet alleen werkgevers uit de branches waar ze nu zaken mee doen, maar ook in de zorg, het onderwijs, en andere werkterreinen waar werkkracht nodig is.

Op weg naar een baan
Ibrahim zet intussen handig wat plantenrekken in elkaar. Hij heeft altijd hard gewerkt, vertelt hij. Na zijn vlucht voor de oorlog in Syrië twee jaar in Turkije, en nu in Nederland weer. Tussendoor kwam hij in de jeugdgevangenis van Spijkenisse terecht. Niet vanwege een misdaad, maar omdat hij zo opgefokt en agressief was dat hij elders te veel mensen tot last was. Je kunt het je amper voorstellen. Dezelfde Ibrahim die nu elke dag een tosti voor anderen wil maken. ‘Ik train nu een voetbalteam’, zegt hij, ‘en ik voetbal zelf ook. Agressief ben ik niet meer. De therapieën hebben gewerkt. Ik heb hier ook laten zien dat ik hard kan werken. Simon is nu een plek voor me aan het zoeken als uitzendkracht. In de gevangenis heb ik twee diploma’s gehaald. Mijn VCA (beveiliging) en heftruckchauffeur.’ ‘Met Ibrahim gaat het wel lukken’, zegt Simon

TEKST: Marjolein van Rotterdam
FOTO’S: Laura Cnossen