Per 1 maart ben ik in dienst getreden bij Exodus Nederland. Ik word er stil van, en in deze lege trein reflecteer ik op de afgelopen twintig jaar. Ik zie mijn ‘jongere ik’ die altijd zei dat hij nooit voor een baas zou werken. Een verkeerde houding die mij rechtstreeks naar de gevangenis stuurde. In eerste instantie zorgde de gevangenis voor nog meer afstand tussen mij en de samenleving. Maar tijdens mijn detentie veranderde de gevangenis in een plek waar ik de kans kreeg om aan mezelf te werken, en zo ook aan mijn deelname in de samenleving. Nu heb ik een werkgever en ik voel me bevoorrecht, vooral ook omdat ik nu werk met een doelgroep waar ik eerder zelf toe behoorde. In die zin is mijn wereld ook veranderd. Ik heb jaren gewerkt als zelfstandige, maar nu is zelfs afstand tussen mij en de arbeidsmarkt verdwenen.
Contact
De trein stopt even op station Amersfoort Centraal en hooguit vier mensen stappen in. Ik vraag me af hoe de rest van Nederland het ervaart om ‘binnen’ te moeten zitten. Zouden de mensen aan de gevangenen denken? Zouden de mensen ergens kunnen voelen hoe het is om niet zomaar even naar buiten te kunnen? Ik bedenk me direct dat de mensen thuis een luxe hebben die gevangenen niet hebben. Bijvoorbeeld beschikking tot internet en de aanwezigheid van gezinsleden. Ergens hoopte ik dat de discussie rondom gevangenen zou gaan over hoe je ervoor kan zorgen dat gevangenen ook meegaan in het ‘nieuwe normaal’, waarin men innovatief wil omgaan met de digitale mogelijkheden om in contact met elkaar te blijven. In die zin hoop ik dat na de crisis gevangenen meer en meer kunnen skypen met hun kinderen of familieleden die op afstand zijn.
Afstand
Ik heb verschillende krantenartikelen voorbij zien komen waarin gevangenen mondkapjes gingen maken om te helpen met de tekorten die er waren. Dat lijkt mij ook een ontwikkeling die door zou moeten gaan; wat kunnen gevangenen doen dat een positieve bijdrage levert aan de samenleving. En hoe krijgen we het voor elkaar dat de samenleving dit erkent en gevangenen als een onderdeel van deze zelfde samenleving gaan zien? Zodat je in detentie niet langer elke dag een stap verder afstand neemt van de samenleving waarin je uiteindelijk terugkeert? Een van de vier mensen die instapten is bij mij in de coupé komen zitten. Met een paar meter afstand tussen ons geven we elkaar een knikje. Hetzelfde knikje dat ik de afgelopen weken regelmatig op straat zie: ‘Ik zie je, en bij deze groet ik je, de afstand is nu alleen even groter vanwege de omstandigheden’.
Reynaldo Adames heeft een lange weg afgelegd. Van dader naar iemand die in gevangenissen zijn eigen verhaal vertelt. Het verhaal dat het weer goed kan komen. Als je maar de confrontatie durft aan te gaan.
Exodus Nederland is de grootste landelijke nazorgorganisatie die met professionals en vrijwilligers opvang en begeleiding biedt aan ex-gedetineerden, gedetineerden en hun familieleden.