In het najaar van 2019 bezocht ik samen met collega Wil Codrington, Nederlandse gedetineerden in Santo Boma, Suriname. Santo Boma is ooit gebouwd als een open moderne gevangenis. In de eerste aanblik is een grijze betonnen muur zichtbaar, omringd door prikkeldraad en lantaarns aan de bovenkant. Verdere modernisering is in de loop van de jaren uitgebleven.
Het was mijn eerste bezoek als geestelijk verzorger van Epafras en Wil bereidde mij voor op de standaardprocedures en de problematiek van gedetineerden. Wij werden via een groot terrein begeleid naar een kamertje in de buurt van de cellen. Onderweg kwamen wij gedetineerden tegen en bewakers die ons vriendelijk gedag zeiden. We kregen een spreekkamer zonder deur toegewezen: een klein, in beton gegoten kamertje met een stoel, een tafel en een wastafel. De bewakers bleven in de omgeving rondhangen en konden meeluisteren. De gedetineerden kwamen bij toerbeurt binnen. Meestal vertelden zij eerst over wat praktische zaken en vervolgens vertelden zij hun verhaal. Ondanks dat er bewakers in de buurt waren, gaven zij hun hart en ziel bloot. Dat raakte mij.
In de gevangenis is het een spel van regeltjes, hokjes en poppetjes. Ook dan kun je als geestelijk verzorger soms helpen. In Santa Boma konden wij de situatie van een ongeneeslijke zieke gedetineerde onder de aandacht brengen van de onderdirecteur. Na een warm en bemoedigend gesprek heeft hij ervoor gezorgd dat de gedetineerde werd overgeplaatst naar een ziekenafdeling.
Als geestelijk verzorger kun je zo ook bijdragen aan meer menselijkheid in de bejegening van gedetineerden. Ik geloof in de kracht van vergeving en van menselijkheid. Ik vertel gevangenen wel over hoe ze de tijd in Santo Boma kunnen gebruiken:
‘De naam Boma verwijst naar de slang waar het mee begonnen is. Laat hij je niet in zijn greep houden. Als je de haat en verbittering achter je kunt laten krijgt het woord Santo de betekenis van heilige innerlijke ruimte. Laat Santo Boma voor jou een symbool zijn van innerlijke vrijheid. Anders blijf je voortdurend in een gevangenis, ook al ben je straks in vrijheid gesteld.’
Saskia Treu bezoekt Nederlandse gedetineerden in Suriname