Op zondag 9 april 2023 is het Pasen. Bij Pasen horen traditioneel eieren. Maar waarom eigenlijk?
Er zijn allerlei verklaringen. Zo is het ei een vruchtbaarheidssymbool en dat is natuurlijk erg passend in de lente. Al in het oude Perzië en Egypte gaven mensen elkaar aan het begin van de lente versierde eieren cadeau. Uit eieren ontstond immers nieuw leven en je gunde je vrienden veel kinderen en de voorspoed om die kinderen groot te brengen. Ook de oude Germanen zagen eieren als vruchtbaarheidssymbool en vereerden in het voorjaar Ostara. Zij is de godin van de dageraad, het leven en de vruchtbaarheid. De Germanen eerden haar door eieren te offeren. Een groot offer, want in de wintermaand en leed men vaak honger. Veel Germaanse gebruiken werden later door de kerk overgenomen.
Symbool van nieuw leven
Met Pasen wordt in het christelijk geloof gevierd dat Jezus is opgestaan uit de dood. En wat is nu een mooier symbool voor dat nieuwe leven dan een ei? Zo gaven de boeren hun mooiste eieren aan de kerk als paasoffer. Die eieren werden soms ook gekleurd. Maar niet alleen de kerk kreeg eieren als geschenk. Rijke boerenvrouwen deelden met Pasen mooi versierde eieren uit aan arme mensen die na een lange koude winter moesten aansterken. Deze symboliek van een nieuw leven is natuurlijk mooi. Toch is er ook een praktische verklaring voor het feit dat we met Pasen extra eieren eten. In de katholieke traditie begint 40 dagen voor Pasen een periode van vasten. Die begint na carnaval, van Aswoensdag tot Goede Vrijdag. Dat betekent sober leven. Gedurende die periode mag geen vlees gegeten worden, maar ook geen zuivelproducten en eieren. Vis is wel toegestaan. Tijdens het vasten komt er dus geen ei op tafel. Maar de kippen blijven natuurlijk wel eieren leggen. Het aantal eieren is mede afhankelijk van de hoeveelheid daglicht. Kippen gaan met het lengen der dagen juist meer eieren leggen. Dus als het eindelijk Pasen is (op zijn vroegst 23 maart, op zijn laatst 25 april) ligt er al een aardig voorraadje. En die moeten op…
Het grote wonder van Pasen
De herinnering aan het leven van Jezus Christus volgt binnen de kerk elk jaar eenzelfde patroon. Een voorbereidingstijd vanaf Aswoensdag tot de laatste week voor Pasen. Na Palmpasen wordt of op Witte Donderdag of Goede Vrijdag de eucharistie (bij katholieken) of het Avondmaal (bij protestanten) gehouden. Na de Avondmaalviering zou Judas, een van Jezus’ discipelen, Jezus hebben verraden voor 30 zilverstukken. In de streek van Getsemane werd Jezus vervolgens gearresteerd.
Na de kruisiging van Jezus gebeurde het grote wonder. In alle vier Evangeliën beginnen de opstandingsverhalen met de ontdekking van het lege graf waarin zijn lichaam was gelegd. Volgens het Evangelie van Johannes zag Maria Magdalena bij het lege graf een man lopen die ze voor de tuinman hield. Deze maakte zich bekend als de opgestane Jezus. De treurige week van verraad, lijden en sterven kreeg een buitengewoon en hoopvol vervolg met de opstanding van Jezus. Volgens het Nieuwe Testament zou Jezus plaatsvervangend de zonden van de mensen hebben gedragen en de mens, dus ook jou en mij, met God hebben verzoend.
Herstel
Er is ook een tweede lijn van Pasen; de lijn van het voorjaarsfeest. Dit feest begint al in de oud Joodse geschiedenis. Op Pasen (Pesach) wordt de bevrijding van het Joodse volk uit de slavernij in Egypte herdacht, maar ook het nieuwe voorjaar gevierd. Pesach, dat van het werkwoord ‘springen’ is afgeleid, heeft ongetwijfeld te maken met ‘rondspringende’ lammetjes in de wei. De opstanding van de natuur, het nieuwe begin, nieuw leven, het onmogelijke dat mogelijk wordt. Bevrijding, een nieuw begin, voorjaar. Veel woorden die te maken hebben met herstel worden aan Pasen gekoppeld. Ook wordt God als schepper en onderhouder van het leven en de natuur geëerd, om de vruchtbaarheid en de nieuwe planten en gewassen.
Perspectief
In Nederland komen in het voorjaar de magnolia’s weer uit. De bloesembomen verspreiden weer hun heerlijke geuren. De natuur laat zien hoe dood en leven niet momenten zijn, maar in elkaar overvloeien. In een buitenlandse gevangenis merk je daar weinig of misschien zelfs helemaal niets van. Binnen de gevangenismuren is het vaak overleven. Je wordt op jezelf teruggeworpen. Je denkt rond Pasen misschien aan paaseieren en hoe je met de mensen die je lief zijn samen Pasen vierde. In of buiten de kerk. Geloof, hoop en liefde kunnen ons overeind houden. Ons geloof en onze hoop dat na een duistere tijd, het toch weer lente wordt. Dat wat onmogelijk lijkt, nieuw leven, een nieuw begin, toch mogelijk is. Lees de Evangeliën van Mattheus, Marcus, Lucas en Johannes er maar op na. Pasen biedt ons twee verhaallijnen. En beide lijnen bieden ons perspectief. Van harte zalig Pasen gewenst!
Tekst: A. de Zeeuw, predikant.