In 2005 beproefde mijn vader, samen met 4 anderen, zijn geluk in de Dominicaanse Republiek. Helaas vallen ze door de mand. Twintig jaar luidt het vonnis. Velen laat hij verbijsterd achter. Hij had beter moeten weten zou je denken, van die eerste drie keer dat het fout ging had hij wel moeten leren. Maar toch wilde hij die klapper nog één keer maken.
Ruim dertien jaar brengt hij door in een Dominicaanse gevangenis. Dertien jaar in een cel met soms zes man op een paar vierkante meter. Rijst met bananen is het hoofdgerecht en geweld is aan de orde van de dag. Gelukkig krijgt hij steun van Epafras. Tientallen bezoeken door de jaren heen. Mijn vader vertelde me altijd hoe hij naar de bezoeken uitkeek. Hij heeft een goede band opgebouwd met geestelijk verzorgers Hannie Riksen en Johan Smoorenburg en heeft veel fijne gesprekken met hun kunnen hebben. Mijn vader had een tekort aan voeding in de gevangenis. Maar niet alleen miste hij voldoende groente en fruit, hij miste ook intellectuele en spirituele voeding. Met de bezoeken heeft Epafras een belangrijke bijdrage geleverd aan het geestelijk welzijn van mijn vader en hebben hem laten zien dat er mensen zijn die klaar staan voor je, ongeacht je daden. Hun bezoeken waren een injectie voor zijn moraal, zijn hoop, en gaven hem weer de kracht om de harde dagen in de gevangenis door te komen.
Hoe bijzonder is het wel niet, dat mensen tijd vrij maken om mensen op te zoeken die ze niet kennen en dan ook diegenen die verstoten zijn door de maatschappij voor hun daden. Daden die vele motieven gehad kunnen hebben: hebzucht, wanhoop, wraak en onbezonnenheid bijvoorbeeld. Maar ook positieve motieven zoals liefde en hoop op een beter leven, voor zichzelf en misschien ook wel voor anderen. Achter deze daden zitten ook altijd nog mensen zoals u en ik, en ik ben blij dat er organisaties zijn als Epafras die hen blijven zien als mensen. En niet alleen dat, ze zoeken ze ook op en staan ze bij.
Als het buiten donker is, zie je de sterren pas goed. Ook als het leven duister is, wordt de goedheid van mensen beter zichtbaar. Ik vond het bijzonder om warme vriendschappen op te zien bloeien binnen de muren van de gevangenis. Hoe ze voor mijn vader zorgden toen hij ziek werd en hoe ze hem de trap afdroegen naar het bezoek. Ook bewakers namen belangeloos risico’s door stiekem foto’s van ons te maken en deze later naar hem door te sturen. Vrijwilligers van de ambassade sprongen in de bres voor mijn vader en staken daar veel meer energie in dan van hen gevraagd werd. Ze bouwden ook een intense persoonlijke band met hem op. Zij vocht jaren voor zijn voorlopige vrijlating en later op zijn vrijlating om medische gronden, want mijn vader werd ziek, erg ziek.
In anderhalf jaar tijd veranderde mijn vader van een 65 jarige krachtpatser in een oude vermagerde man. We wilden tijdens ons laatste bezoek afscheid nemen, maar dat was moeilijk. Al die jaren heeft maar één ding hem overeind gehouden, de gedachte dat hij naar huis kon en weer bij zijn familie kon zijn. Zijn jongste zoon leren kennen, zijn kleinkinderen leren kennen. Dit beeld heeft hem door dertien jaar detentie heen gesleept en hij leek onverwoestbaar geworden. Dit heeft hem de kracht gegeven om anderhalf jaar kanker met vele uitzaaiingen te doorstaan, maar heeft ook het afscheid nemen in de weg gestaan. Immers, hij zou nog naar Nederland komen, dus waarom zou je afscheid nemen? Met een onafgerond gevoel gingen we weer naar huis, een doodzieke man achterlatend. Twee weken later kreeg hij toch zijn voorlopige vrijlating. De laatste maanden werd hij in ieder geval verzorgd, maar hij was nog steeds erg ver weg.
Gelukkig reisde Nienke van Dijk van Epafras af naar de Dominicaanse Republiek en bezocht papa samen met Johan Smoorenburg. Zij brachten hem een pakket van de familie, lazen onze brieven voor en brachten dezelfde boodschap als wij in onze brieven, namelijk vergiffenis. Eindelijk durfde papa los te laten en hij leek te berusten in het leven zoals het gelopen is. Ik kreeg een telefoontje van Nienke, die hoorbaar emotioneel was en me vertelde over het bezoek. Het was duidelijk dat het niet lang meer ging duren. Diezelfde nacht overleed hij, eindelijk had hij de rust en vrede gevonden om te sterven.
Ook daarna stond Epafras ons bij, ze hielpen ons met de crematie en ook bij het afscheid van papa stond Nienke ons bij door haar intense ontmoeting met papa te delen. Mijn familie en ik zijn Epafras innig dankbaar voor alle steun aan papa en de familie. Ik hoop dan ook dat Epafras nog vele gedetineerden over de hele wereld een hart onder de riem kunnen steken.
Deze tekst is een ingekorte versie van een toespraak tijdens de viering van het 35-jarig bestaan van Epafras op 13 december 2019.