Jozef ging de put in omdat zijn broers niet meer met hem verder wilden. Een halfwees die niet echt uit een gemakkelijk gezin kwam. Als tiener was hij een klikspaan en vaders lieverdje. Reacties misschien wel op zijn omstandigheden die hem geen vrienden opleverde. En toen zijn broers de kans hadden, besloten ze hem te dumpen. Er staat in de Bijbel dat hij hen smeekte dit niet te doen. Toch was er geen hulp voor hem, niet van hen. Daar in de duisternis van de put kon hij nergens meer op terugvallen. Als hij er dan uit wordt gehaald en naar Egypte verkocht, wordt het helemaal moeilijk. En toch zien we dan een Jozef te voorschijn komen, die eerder niet zichtbaar was. Iemand die bepaalde grenzen aangaf, die voor hem belangrijk waren.
Daar in de duisternis van de put kon hij nergens meer op terugvallen
Hij begon zich weerbaar op te stellen, vanuit zichzelf. Ook later als hij ten onrechte in de gevangenis wordt gezet, zien we een Jozef die zichzelf als mens laat zien. Met waarden die hij altijd wel bij zich had gedragen, maar die hij niet eerder toonde.
Je goede kanten
Hoe ontdek je nou wat er in de kern van je wezen zit? Niet door alleen maar om je heen naar de omstandigheden te kijken. Ik denk dat Jozef omhoog keek. Er staat in de psalm 121: ‘Ik hef mijn ogen op naar de bergen, vanwaar mijn hulp komen zal. Mijn hulp is van de Here’. Daar is een bron van hulp die ons kan leren hoe we kunnen reageren op de situaties in het leven zonder er zelf aan te gronde te gaan. Eerlijk zeggen hoe we bepaalde dingen ervaren: om te beginnen naar God toe en onszelf. Kijken naar de goede dingen om ons heen en met een positieve houding in het leven staan. Jozef had als slaaf er de kantjes af kunnen lopen. Maar hij deed zijn werk zo goed hij kon.Gedetineerde Annie heeft ontdekt dat als ze bepaalde schoonmaakwerkzaamheden doet, extra steun kan krijgen van de bewaking als ze er een echte topprestatie van maakt. En ze voelt zich goed met zichzelf. Ook van jezelf de goede kanten zien is belangrijk. We praten vaak tegen onze eigen ziel, en kunnen dan soms meedogenloos hard zijn.
Iedereen heeft ook sterke kanten en kwaliteiten
De psalmist laat zien in ps. 62: 6 dat we ook onze ziel aan kunnen moedigen om hoop te hebben. Er worden door ons allemaal fouten gemaakt in het leven, maar iedereen heeft ook sterke kanten en kwaliteiten. Dat kunnen juist de instrumenten zijn om ons te helpen de moeilijke situaties te hanteren zonder er aan onderdoor te gaan.
Meer controle krijgen
Ook de rest van ons heeft aandacht nodig, niet alleen onze ziel waar gevoelens en gedachten zitten. Goede voeding kiezen is misschien een luxe die niet voor je is weggelegd. Maar op de meeste plekken is wel genoeg water om te drinken, en dat is weer heel goed voor een gezond lichaam. Lichamelijke beweging is niet altijd een optie, maar wel zorgen om af en toe bewust diep te ademen. Kleine dingen waardoor je de controle over je lijf in eigen hand kunt nemen. Gedetineerde Peter is in zijn situatie totaal machteloos over het verloop van de dingen waarin hij is terecht gekomen. Maar hij kan wel zijn eigen reacties bepalen.
Weerbaar zijn en ontdekken wat je zelf bij je hebt
Dus voor een gesprek denkt hij na over wat hij belangrijk vindt en schrijft vragen op. Hij heeft besloten zich niet van de wijs te laten brengen door vervelende opmerkingen en, door zijn aantekeningen, lukt dat. Ook Jozef kon zijn situatie niet veranderen, maar wel de manier waarop hij er in stond. Door zelf sterk te staan met zijn kwaliteiten, waarden en normen. Wat er uiteindelijk toe leidde dat hij letterlijk een redder werd voor zijn volk. Weerbaar zijn en ontdekken wat je zelf bij je hebt verandert alles omdat je met Gods hulp gaat groeien dankzij en ondanks de omstandigheden van het leven.
Door: Fineke Jansen, geestelijk verzorger Epafras
In verband met de privacy zijn de namen van de gedetineerden in dit artikel niet hun echte namen.