Zijn cel is gemaakt voor acht man, vertelt Guno. Maar er zitten zestien gevangen. Ze maken samen het eten klaar, zetten hun koffie –in de cel. Tot tien uur ’s avonds wacht Guno op een slaapplek, tot die tijd is zijn bed bezet door een ander. Luxe kent hij niet, met de basics moet hij genoegen nemen.
Zijn Nederlandse vriend Jacques (49) hoort bij de ‘faixina’, de schoonmaakploeg. Als schoonmaker heb je contact met gedetineerden en bewakers. De faixina helpt de ruilhandel in stand te houden. Je ‘betaalt’ met bepaalde producten of diensten. De schoonmaakploeg ruimt ook de ‘troep’ op; een vorm van ‘rechtshandhaving’ binnen de gevangenismuren.
,,Het leven is hier ontzettend hard’’, vertelt Jacques. ,,Van het consulaat krijg je 32 euro, maar dat is zó weinig. Voor dat bedrag kun je net je brood en waspoeder betalen. Ik vraag een celgenoot of z’n vrouw wat boodschappen wil halen, maar dan ben je al tien euro kwijt, ook door ‘servicekosten’.’’ Het eten bestaat elke dag uit rijst, bruine bonen, kip of taai stierenvlees. ,,Maar geen fruit.’’ De tanden vallen uit z’n mond. Hij weet niet dat buiten de gevangenismuren frisgroene bomen met rijpe mango’s groeien.
We praten ook even over wat hij gaat doen als hij straks weer vrij is. Hij voelt er weinig voor, bang dat het hem straks opnieuw niet gaat lukken. ,,Natuurlijk denk ik wel over wat ik straks ga doen als ik terug ben in Nederland. Maar plannen maken schiet niet op’’, zegt Jacques. ,,Je moet het leven nemen zoals het is. Uit eigen ervaring weet ik hoe gemakkelijk het is terug te vallen als je niks hebt. In 2008 werd ik op Schiphol opgepakt en een jaar later kwam ik weer vrij. Kort daarna werd ik uit mijn huis gezet, want ik kon de huur niet meer betalen. Ik had geld nodig en viel weer in de herhaling.”
Terug in Natal koopt Niek ondergoed voor Guno. Hij had niets meer, had Guno hem toegefluisterd. Een klein gebaar, maar broodnodig als je achter de gevangenismuur geen cent te makken hebt.
Kun je overleven in een donker kantoortje dat dienst doet als cel? Lees het verbijsterende verhaal van Gerard, die niet weet wat hij moet doen als hij straks vrij komt.