Vorig jaar bezocht ze onder meer een aantal Nederlanders in de gevangenis van Merksplas, waar onlangs nog een grote opstand onder de gevangenen uitbrak. “Dit gebouw was vroeger een landbouwkolonie. Het oogt mooi, maar de omstandigheden zijn ook daar slecht. Sommige mensen verblijven op grote zalen zonder enige privacy. Ook is er een paviljoen voor psychiatrische gedetineerden en een voor verstandelijk gehandicapten. Ik trof een Nederlander die daar al zeven jaar is opgesloten en een hersenbloeding had gekregen. Hij is halfzijdig verlamd en zit daar maar. In Nederland ga je dan naar een verpleeghuis, maar hij moest blijven zitten in dat schimmige oude gebouw. Het is echt afschuwelijk.”
Geen eigen kleding
In Vorst sprak ze met een Nederlander die al 3,5 jaar in voorarrest zit en in Antwerpen trof ze een Nederlands meisje dat al vier jaar in een cel wachtte op de behandeling van haar zaak. “Er zijn ook betere gevangenissen, maar in een aantal hebben de gevangenen geen eigen ruimte en komen zij weinig buiten hun cel. Sommige gevangenissen hebben geen fatsoenlijk sanitair. De wc bestaat uit een emmer achter een schot. Gevangenen krijgen geen eigen kleding. De kleding circuleert, het ondergoed ook. De kleding wordt wel gewassen, maar dan krijg je daarna een stapeltje dat vaak niet eens goed gewassen is.” Ze vertelt over een vrouwengevangenis in Brussel waar de douche al maandenlang kapot was. “De vrouwen moesten zich dus wassen met water in een emmertje. Dat is hun leefwereld, terwijl een paar honderd meter verderop de prachtige gebouwen staan van het Europees Parlement. Hun situatie is echt schrijnend.”
Weggestopt in de cel
Door de staking van de cipiers blijven de mensen niet alleen verstoken van het recht om te mogen luchten, ook lopen ze het bezoek van advocaten, familieleden en geestelijk verzorgers mis. “Er is vaak nog wel een psychosociale dienst, maar die dienst moet ook rapporten schrijven. Veel gevangenen vertrouwen hen niet, waardoor ze nooit het achterste van hun tong laten zien. Ondertussen komen de gevangenen onder steeds meer druk te staan. Ze worden letterlijk weggestopt in hun cel.”
Honderden gevangenen hebben de Belgische staat aangeklaagd. De rechters zijn het met de gedetineerden eens: door de staking van cipiers is er niet genoeg oog voor de basisrechten van gedetineerden. Een gevangene heeft recht op een warme maaltijd, schone kleren en medicijnen. Elke dag mag een gedetineerde luchten, douchen en bezoek ontvangen. Sinds de staking is daar steeds minder ruimte voor. België moet nu sommige gevangenen tot 1500 euro per dag betalen als hun situatie niet vooruitgaat.
Verouderde gebouwen
Hoewel de zaak van de Nederlandse gedetineerde vandaag dient, vraagt Meijer zich af of er echte verbetering binnen afzienbare tijd gerealiseerd kan worden. “De mensen zitten opgesloten in volledig verouderde gebouwen uit de periode rond 1850. Wil je de detentieomstandigheden structureel verbeteren, dan moet je ook kijken naar de voorzieningen en de overbevolking.”