Met 40 mannen in een cel

Geestelijk verzorgers Danielle en Wim bezoeken een Nederlander die al heel lang vast zit in Brazilië. Veertig mannen in een cel, echte rechtsbijstand heeft hij nooit gehad. Hoe kunnen ze  hem in de korte tijd die ze hebben tot steun zijn?

Hoge muren met prikkeldraad en uitkijktorens op alle hoeken. Bij de ingang worden we gecontroleerd, maar dat gaat soepel. De officiële brief van de Nederlandse ambassade helpt ons makkelijk binnen te komen. Dan volgt de volgende etappe: de gevangenis binnenkomen. Daar staat ook een hele groep mensen, vooral vrouwen, in de hoop op bezoek te mogen bij hun echtgenoot of vader. Het gebouw waar ik zo in hoop te gaan is de afgelopen maanden veel in het nieuws geweest. De bewapende bewakers bij de poort, met hun door bivakmutsen onherkenbare gezichten, bevestigen wat ik al had gehoord.

De sfeer is grimmig. Begin dit jaar werd er tijdens het bezoek van familie een meisje dat met haar moeder meekwam in de gevangenis verkracht. Vervolgens namen de gevangenen het heft in eigen handen en vermoordden de dader. De autoriteiten verscherpten daarop drastisch de veiligheidsmaatregelen. Resultaat: veertig mannen in een cel voor eigenlijk twaalf, zonder televisie, boeken of enige vorm van activiteit. Geen wonder dat er toen heftige rellen uitbraken, uit opstand tegen dit regime. Maar op de dag dat ik aankwam leek alles rustig.

Eenmaal binnen geef ik bij de balie een handdoek en wat persoonlijke hygiëne artikelen af, in de hoop dat het bij de gedetineerde aankomt. Ik moet alleen eerst de tandpasta uit de tube in een doorzichtig zakje knijpen. Dan nog langs een bodycheck, tot in de bezoekkamer. Tot mijn verontrusting is dat net als in de films, een dikke glazen wand met gaten erin om door te praten. Als we elkaar zien drukt hij zijn hand tegen het glas ter begroeting. De gaten zitten zo laag dat je ver moet bukken om elkaar te kunnen horen. Hoe kunnen we op deze manier een fatsoenlijk gesprek voeren?

Gelukkig kwam er na een paar minuten bericht dat we in een andere kamer mochten praten. Dat was fijn! Er bleef wel een bewaker bij bleef en de handboeien om, maar we hadden door in het Nederlands te praten wel een soort van privacy. Honderd dingen gingen er door mijn hoofd tijdens dit gesprek. Deze jongen zit al heel lang en moet ook nog heel lang. De media hebben van alles over hem geschreven. Echte rechtsbijstand heeft hij nooit gehad. Hoe houdt hij zichzelf overeind binnen dit systeem? Hoe kan ik hem in de korte tijd die we hebben tot steun zijn?

Danielle en Wim zijn geestelijk verzorger in Brazilië